Pri la urbo Žilina

Žilina apartenas al la plej malnovaj slovakaj urboj. Ĝi havas tre riĉan historion. La plej malnovaj skribaj informoj devenas el la 13-a jarcento. La unua informo pri Žilina kiel pri urbo estas el la jaro 1312.	Žilina patrí medzi najstaršie slovenské mestá a má veľmi bohatú históriu. Najstaršie písomné správy pochádzajú z 13. storočia. Prvá správa o Žiline ako meste pochádza z roku 1312.
Erb mesta Žiliny patrí k najstarším mestským erbom nielen na Slovensku, ale i z celosvetového hľadiska. Takéto starobylé erby, pochádzajúce z 13. storočia, sa nachádzajú len v západnej a strednej Európe. Heraldická hodnota erbu Žiliny spočíva v tom, že ide o klasický erb, ktorý má symbol (dvojkríž) v strede a ten sa nedotýka okrajov štítu. Kríž s dvoma ramenami bol symbolom cisárskej moci a je byzantského pôvodu.	La blazono de la urbo Žilina apartenas al la plej malnovaj urbo-blazonoj ne nur en Slovakio, sed ankaŭ tutmondvidpunkte. Ĉi tiaj antikvaj blazonoj, devenintaj el la 13-a jarcento, troviĝas nur en okcidenta kaj meza Eŭropo. Blazonscienca valoro de Žilinaa blazono rezultas en tio, ke ĝi estas klasika blazono, kiu havas en la mezo simbolon (duoblan krucon), kiu ne tuŝas la randon de la blazono. La kruco kun du krucbrakoj estis la simbolo de imperiestra potenco kaj ĝi havas bizantan devenon.
Žilina je tretie najväčšie mesto na Slovensku, veď má takmer 90 000 obyvateľov. Je okresným i krajským mestom. V roku 1871 sa Žilina stala významným železničným uzlom a je ním dodnes. Taktiež je jednou z najdôležitejších cestných križovatiek na Slovensku. Návštevnosť Žiliny podmieňujú tri základné činitele. Sú to súbor kultúrnych a historických pamiatok a urbanistický obraz mesta, jeho významná dopravná poloha a centrálna funkcia mesta ako sídla priemyselných podnikov.	Žilina estas tria la plej granda urbo en Slovakio, ja ĝi havas preskaŭ 90 000 geloĝantojn. Ĝi estas distrikta kaj regiona urbo. En la jaro 1871 Žilina fariĝis kaj ĝis nun estas grava fervojnodo. Same ĝi estas unu el la plej gravaj vojkruciĝoj en Slovakio. Vizitadon de Žilina kondiĉas tri fundamentaj faktoroj. Tio estas aro da kulturaj kaj historiaj vidindaĵoj kaj urboplanisma bildigo de la urbo, ĝia grava transporta situo kaj centrala funkcio de la urbo kiel restadejo de industriaj entreprenoj.
Prechádzka mestom	Promenado tra la urbo
Nachádzame sa na železničnej stanici, kde náš Esperantský klub má umiestnenú nástenku.	Ni troviĝas je la fervoja stacidomo, kie nia Esperanta klubo havas lokigitan murafiŝon.
Neďaleko stanice na ulici Hollého v Dome Matice slovenskej máme klubovňu.	En proksimeco de la stacidomo en la strato de Hollý en Domo de Matica slovenska ni havas klubejon.
Tu, v blízkosti klubovne, na križovatke ciest stojí Remeselnícky dom, ktorý postavili v r. 1910 a bol strediskom remeselníckej výroby v meste.	Tie ĉi, proksime de la klubejo, ĉe la vojkruciĝo staras REMESELNÍCKY DOM (Metiista Domo), kiu estis konstruigita en la jaro 1910 kaj ĝi estis centro de la metiista produktado en la urbo.
Najstaršou zachovanou architektonickou pamiatkou na území Žiliny je kostol sv. Štefana kráľa. Tento neskororománsky rímskokatolícky kostol sa nachádza na Závodskej ceste, v historickom katastri mesta, nazývanom Rudiny.	La plej malnova konservita arkitekta memoraĵo je la teritorio de Žilina estas preĝejo de Sankta Stefano-reĝo. Tiu ĉi tardromana romkatolika preĝejo troviĝas je Závodská-strato, je la historia katastro de la urbo, nomata Rudiny.
Žilina patrí medzi slovenské mestá s výraznou, s iným mestom nezameniteľnou panorámou. Pre Žilinu sú dominantou dve mohutné kamenné veže s rovnakým ihlanovitým ukončením striech, z ktorých vyššia je hodinovou vežou farského kostola a nižšia, ale mohutnejšia, Burianova veža - jeho zvonicou.	Žilina apartenas al slovakiaj urboj kun karakteriza panoramo, kiu estas neinterŝanĝebla kun panoramoj en aliaj slovakiaj urboj. Por Žilina estas unika du grandiozaj ŝtonaj turoj kun egalforma piramida finaĵo de la tegmentoj, el kiuj pli alta estas horloĝturo de paroĥa preĝejo kaj la pli malalta, sed la pli grandioza, nomata Burianova veža (Turo de Burian) estas ĝia sonorilturo.
Pre žilinskú panorámu sú charakteristické pohľady z priestoru nazývaného Pod farou.	Por la Žilinaa panoramo estas karakterizaj rigardoj el la spaco nomata Pod farou (Sub la Paroĥejo).
Farské schody nás zavedú na Námestie Andreja Hlinku a z neho priamo do srdca pešej zóny mesta - na hlavnú obchodnú tepnu, možno povedať hlavnú ulicu Žiliny, ktorá dnes nesie meno Národná. Sú tu rôzne zaujímavé budovy.	Farské schody (Paroĥa Ŝtuparo) alkondukas nin sur la placon de Andrej Hlinka, kaj el ĝi rekte en la koron de la urbozono por piedirantoj - al la ĉefa butika arterio, onidire la ĉefa strato de Žilina, kiu hodiaŭ estas momata Národná (Nacia). Ĉi tie estas diversaj interesaj konstruaĵoj.
Na Hlinkovom námestí je i Považská galéria.	Sur la Placo de Hlinka troviĝas ankaŭ Považská galéria (Galerio).
Po roku 1940 bola postavená budova dnešného Mestského divadla. V meste sa nachádza i bábkové divadlo.	Post la jaro 1940 estis konstruita domo de la nuntempa urba teatro - Mestské divadlo. En la urbo troviĝas ankaŭ pupteatro - bábkové divadlo.
Jadrom starej i modernej Žiliny je Mariánske námestie. Je jediným námestím na Slovensku, kde sa po celom obvode zachovali arkády (laubne) v prízemiach meštianskych domov.	La kerno de la malnova kaj ankaŭ de moderna Žilina estas placo nomata Mariánske námestie. Ĝi estas la unusola placo en Slovakio, kie tra la tuta perimetro oni konservis klaŭstrojn (arkadojn) en la teretaĝoj de urbandomoj.
Uprostred námestia sa nachádza Mariánsky stĺp s Immaculatou, barokovou sochou Nepoškvrnenej Panny Márie. Tento stĺp postavili r. 1738 na počesť úspešného zakončenia procesu rekatolizácie v meste.	Meze de la placo troviĝas MARIÁNSKY STĹP (Kolono de Maria) kun baroka statuo de Senmakula Virgulino Maria – IMMACULATA. Tiu ĉi kolono estis konstruita en la jaro 1738 je honoro de sukcesa fino de rekatolicisma proceso en la urbo.
Na námestí je architektonickou dominantou dvojvežový barokový kostol sv. Pavla apoštola z r. 1750.	Sur la placo estas arkitektonike karakteriza konstruaĵo - dutura baroka preĝejo de sankta Paŭlo - apostolo el la jaro 1750.
K námestiu patrí aj pozoruhodná ulica – Farská ulička, ktorá má v najužšom mieste iba 3,5 metra.	Al la placo ankaŭ apartenas rimarkinda strato – Farská ulička (Paroĥa strateto), kiu havas en la plej mallarĝa loko nur 3,5 m.
Na Mariánskom námestí sa nachádza i reprezentačná barokovo-secesná budova Starej radnice.	Sur la placo MARIÁNSKE troviĝas ankaŭ reprezenta barok-secesa konstruaĵo de la Malnova Urbodomo - STARÁ RADNICA.
V Žiline v rokoch 1666-1716 pôsobila aj jedna z prvých kníhtlačiarní na Slovensku - Dadanova tlačiareň. Dnes sa nachádza v meste knihárska dielňa.	En Žilina dum la jaroj 1666-1716 agis ankaŭ unu el la unuaj libropresejoj en Slovakio – DADANOVA TLAČIAREŇ (Presejo de Dadan).
V najbližšom okolí nájdeme ďalšie pamiatky: napríklad významné dielo secesnej architektúry Grand Bio Universum; v budove sídli Štátny komorný orchester.	Tre proksime de la placo troviĝas pluaj memoraĵoj: ekzemple eminenta artaĵo de secesa arkitekturo GRAND BIO UNIVERSUM; en ĉi konstruaĵo havas nun sian sidejon Ŝtata Kamera Orkestro.
V Makovického dome býval Dr. Dušan Makovický, neskôr osobný lekár L. N. Tolstého. V súčasnosti tu sídli Krajské kultúrne stredisko a kancelária hvezdárne.	En MAKOVICKÉHO DOM (Domo de Makovický) loĝis D-ro Duŝan Makovický, kiu poste fariĝis persona kuracisto de L. N. Tolstoj. Nune ĉi tie rezidas Regiona kultura centro kaj oficejo de la observatorio.
Iné pozoruhodné pamiatky: bývalý Rosenfeldov palác, bývalá synagóga, evanjelický kostol, budova Obchodnej banky atď.	Aliaj rimarkindaj vidindaĵoj: iama Palaco de Rosenfeld, iama Sinagogo, Evangelia Preĝejo, la konstruaĵo de Komerca Banko ktp.
Z moderných stavieb spomenieme krytú plaváreň s 50-metrovým olympijským bazénom a novú stavbu, kde sídli Mestský úrad.	El la modernaj konstruaĵoj ni menciu kovritan naĝejon kun 50-m longa olimpika baseno kaj novan konstruaĵon, kie havas sidejon Urba Oficejo.
Zaujímavé je aj vodné dielo, kde je možnosť športového vyžitia najmä v lete.	Interesa estas ankaŭ river-akvobaraĵo, kie oni eblecas sporti precipe somere.
V Žiline sú základné, stredné školy, univerzita, konzervatórium.	En Žilina estas baz- kaj mez-lernejoj, universitato, konservatorio.
Nezabudnime ani na malú hvezdáreň.	Ni nek forgesu la malgrandan observatorion.
A pre turistov je tu niekoľko hotelov, bánk, obchodných centier, niekoľko športovísk: zimný štadión, futbalový štadión, tenisové kurty - letné a krytý (foto), vodný slalom, kúpalisko s plavárňou (foto) atď.	Kaj por turistoj ĉi tie estas kelkaj hoteloj, bankoj, komercaj centroj, kelkaj sportaj centroj: glacisportstadiono, futbalstadiono, tenisejoj - someraj kaj kovrita (sur foto), akva slalomo, banejo kun naĝejo (sur foto) ktp.
Keď človek zatúži po oddychu, nemusí ísť ďaleko. V meste sa nachádza lesopark a veľa parkov a oddychových zón (foto – fontána, Mariánske nám., park, priehrada).	Se la homo eksopiros je ripozo, li ne devas iri malproksimen. En la urbo troviĝas arbarparko kaj multe da parkoj kaj ripoz-zonoj (sur foto - fontano, Placo Mariánske, parko, akvobaraĵo).
Okolie: Žilinská kotlina je obklopená čarokrásnou prírodou, ktorá po celý rok ponúka záujemcom atraktívne možnosti rekreácie a cestovného ruchu. Nenadarmo si získala zaslúžené označenie - turistický raj. Spomeňme Národný park Malá Fatra, Súľov, Kysuckú vrchovinu, Rajeckú dolinu. Je tu množstvo hradov a kaštieľov. V blízkosti mesta sa nachádzajú rázovité obce.	Ĉirkaŭaĵo: Žilina-a valkaldrono estas ĉirkaŭita per rave bela naturo, kiu tutjare ofertas al interesuloj atraktivajn eblecojn por refreŝiĝo kaj vojaĝtrafiko. Ne vane ĝi akiris merititan signon - Turisma Paradiso. Ni menciu Nacian Parkon Malgranda Fatro, Súľov-montaron, Montarregionon de Kysuce, Valon de Rajec. Ĉi tie estas multaj kasteloj kaj burgoj. En apudeco de la urbo troviĝas specifaj vilaĝoj.

Renkontiĝoj | Stretnutia
Dom Matice slovenskej, Hollého 11, Žilina
ĉiun lundon / každý pondelok
17:00 - 18.30 h
(krom somera ferio / okrem letných prázdnin)